Фармакогнозия курсы алғашқы 1953 жылы құрылған. Кафедраның бірінші басшысы провизор Беликов-Штомич П.И. болған. 1954 жылдан бастап кафедраны м.ғ.к., доцент Чудинов В.В. меңгерген, осы міндетті ол 19 жыл басқарды. Кафедрада жоғары дәрежелі мамандар жұмыс істеді, оның ішінде м.ғ.к., доцент Писарев А.А. Осы уақытта аспирантурада оның үш қызметкері кандидаттық диссертация қорғады: Доброхотова К.В., Мухаметгалиев А.Г., Мурзагалиев У.М. Доцент Писарев А.А. К.В.Доброхотовамен бірге «Целебные растения вокруг нас» (1980 ж.) кітабын шығарып, 50ден астам ғылыми жұмыс жариялады. Ары қарай кафедраны фарм.ғ.д. Г.К.Никонов басқарды. Бұл уақытта кафедраның 3 қызметкері (Бимурзаев А.А., Синицына В.Г. Баймухаметов М.А.) кандидаттық диссертация қорғады. 13 жыл бойы кафедраны жоғары дәрежелі маман фарм.ғ.к., доцент А.Г.Мухаметгалиев меңгерді. Бұл уақыт аралығында ол қызметкерлерімен бірге 50ден астам ғылыми жұмыс жариялап, 2 өнертапқыш куәлігін алып, оқу құралдарын шығарды. 1995 жылдан 2001 жылға дейін кафедраны фарм.ғ.д., профессор М.Н.Аширматова меңгерді. Бұл уақыт аралығында бір фармация ғылымдарының докторы (Б.К.Махатов), 7 фармация ғылымдарының кандидаты (Токешова Л.Е., Худайбергенова А.М. және басқалар) және 2 медицина ғылымдарының кандидаты (Супиева С.Э., Баскакова И.В.) дайындалған. Сонан соң фармакогнозия кафедрасын фармацевтикалық химия кафедрасымен қосты, оның басшысы болып профессор А.С.Бейсенбеков тағайындалды. 2008 жылдан бастап фармакогнозия кафедрасын профессор Р.А. Омарова, ал 2011 жылдың 1 қыркүйегінен – доцент Ғ.М. Саяковабасқарды. Қазіргі уақытта фармакогнозия курсының меңгерушісі – фарм.ғ.к., доцент Ғ.М. Саякова. Ол әрқашан «Фитоиндустрия және ботаника институтының»қызметкерлерімен, Алматы қаласының ботаникалық бағымен және көптеген жоғары оқу орындарымен тығыз қарым қатыната жұмыс істейді.
- Курстың мақсаты – ғылыми медициналық практикасына енгізу мақсатында табиғи өсімдік және жануартекті шикізатты және олардың бастапқы өңдеу өнімдерін жан жақты зерттеу. Пәннің зерттеу және оқыту мақсаттары студенттерге екі негізгі құзыреттерді қалыптастыруға негіздерген: (жалпы) және пәндік-мамандандырылған (кәсіби).
- ФГЗ курсының міндеттері
Білу және түсінуді көрсетеді:
– фармакогнозияның негізгі түсініктері, пәннің маңызын және фармация мамандығының практикалық ісіндегі маңызын;
– өсімдіктің ботаникалықғ фармакогностикалық, және тауартану сипаттамаларының айырмашылығын;
– қазіргі заманғы номенклатураны, медицинада қолдануға рұқсат етілген және өнеркәсіптік өндірісте пайдалану үшін дәрілік өсімдіктер және өсімдік және жануартекті шикізат классификациясының түрлері;
– табиғи текті ББЗ онегізгі топтары және олардың физика-химиялық қасиеттері, биосинтездің негізгі жолдары, алу, тазарту әдістері, ДӨШ қолданыстағы заттардың сапалық және сандық анализі.
– ғылыми медицинада қолданылатын дәрілік өсімдіктердің өсетін және таралу жерлері туралы, дәрілік өсімдіктерде ББЗ жиналуына географиялық және экологиялық факторларының әсері;
– өсімдік тектес дәрілік шикізат, негізгі сатып алу ұйымдары мен олардың өз функцияларын, табиғи операциялық қопасының Дәрілік өсімдіктердің ресурстарын ұтымды пайдалану, қорғау және өсімін молайту жөніндегі дәрілік өсімдік шикізат және қызметін жинау жалпы ережелерін сатып алу үшін;
– табиғи қорларды қалыптастыру үшін ресурстарды зерделеу әдісі және ЖҚҚ жинаудың ықтимал көлемі,негізгі LR өнеркәсіптік өсіру.
Білімді және түсінікті кәсіби деңгейде қолданады:
– RL, RL макроскопиялық талдау жүргізу мен тораптардың микроскопиялық талдау негізінде ресми алымдар дәрі-дәрмектер анықтайды;
-, тұтастай RL топтардың әр түрлі морфологиялық шынайылығын анықтайды кесіп және ұнтақ нысаны, сондай-ақ анықтауыш арқылы брикеттер, түйiршiктер және dr.form түрінде;
– шикізатты жинау, қабылдау және талдау кезінде ұқсас өсімдік түрлерінің қоспаларын тану;
– талдау тиісті хроматография әдістері мен RL табиғи қосылыстар қолданылады, негізгі топтардың BAS LR және RL үшін сапалы және гистохимиялық реакция жүзеге асырады;
– AED тиісті көзделген шикізат BAS, ылғалдың, күл, ресурстарды өндіру әдістерін сандық мазмұнын анықтайды;
– Дайындаманы жүзеге асырады және өсімдік тектес, және оның бастапқы өңдеу және сақтау шикі есірткі кептіру;
– ЖСН-ға сәйкес талдау және талдау үшін іріктеу жүргізеді, статистикалық өңдеуді жүргізеді және тауарлық талдау нәтижелерін тіркейді.
Аргументтерді қалыптастырады және проблемаларды шешеді:
– ұтымды дайындама болжау мерзімдері мен химиялық құрамы және биологиялық белсенді заттардың мазмұны мен ресурстар, жабайы өсімдік шикізатын анықтау әдісі ерекшеліктерімен оның қызметінің сақтау үшін дәрілік өсімдіктер сақтау жағдайлары үшін ұсынымдар нысанында өз қорытындылар қалыптастыру;
– өсімдіктердің ботаникалық, фармакологиялық және тауарлық сипаттамаларын қалыптастырады;
– латын, орыс, қазақ тілдерінде дәрілік өсімдіктер және олардың атауларының, табиғаттан алынатын дәрілік шикізат заманауи номенклатурасы білімін тұжырымдайды жіктелуі
Функциялары – білікті – кәсіптік деңгейде фармацевтикалық пәндерді оқыту: фармакогнозия және ботаника қызметінің негізгі бағыттары ” тақырыбындағы ғылыми тұрғыда отандық дәрілік өсімдік шикізаттарын және өсімдіктерді зерттеу, медицинада қолдануын және оны өнеркәсіптік өндіріске енгізу
6. Құрылымы – фармакогнозия мен ботаника курсы
- Құрамы: оқытушы – – Саякова Г.М., Келимханова С.Е., магистранты:-Жумашова Г.Т., АбдрахманА, Ахатаева У.А., Омархан А.А.
Саякова Г.М. келесі елдерде білім беру және ғылыми процесіне дайындықтан өтті, ғылыми еңбектерді жариялады, семинарлар және ғылыми конференцияларда жүзеге асырды, Словения (Братислава), Вена (Австрия), Венгрия (Будапешт), Бельгия (Брюссель), Франция (Париж), Германия (Кельн, Люксембург), Нидерланды (Rattedomm, Голландия). 2014 жылы Санкт-Петербург химиялық және фармацевтикалық академиясының негізінде алты айлық «Болашақ» желісінде ғылыми тағылымдамадан өтті.
