2017 жылдан бастап фармацевтикалық химия курсы химия-фармацевтикалық пәндер кафедрасының құрамына кірді.

Фармацевтикалық химия кафедрасы өзіндік кафедра ретінде 1953 жылы құрылды. Сол жылы кафедра меңгерушісі болып доцент Бабич Соломон Ефимович тағайындалды. 1969 жылдан 1979 жылға дейін кафедраны фарм.ғ.к., доцент Есболған Тегісбаевич Тегісбаев меңгерді. 1979 жылы Е.Т. Тегісбаев ҚазССР үкіметінің шешімі бойынша Шымкент қаласындағы АММИ филиалының бірінші директоры болды.

1979 жылдан 2008 жылға дейін кафедраны фарм.ғ.д., профессор Бейсенбеков Әлімхан Сабекович меңгерді. Оның басқаруымен жиырма жылдың ішінде тіркелген жоспарлы тақырып бойынша: «Физика-химиялық анықтау әдісімен дәрілік заттардың фармацевтикалық талдаудағы полиметин бояулырын алу реакциясын қолдану» кызметкерлермен бірге ғылыми-жұмыстар жасалды.

2008 жылы «Фармацевт-аналитик» модулі құрылды. Модуль құрылғаннан 2016 жылдың қазан айына дейін модулді х.ғ.д., профессор Омарова Роза Амиржановна басқарды. Оның ғылыми басшылығымен ҚР БҒМ аясында іргелі ғылыми зерттеулер жүргізілді.

2012 жылдан бастап Р.А.Омарованың басшылығымен С.Ж. Асфендияров атындағы ҚазҰМУ Стоматология Институтымен бірге «Фармация және стоматология басымдығы –теориядан тәжірибеге»жыл сайынғы халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция өткізілді. 2016 жылдың қыркүйегінен «Фармацевт-аналитик» модулі фармацевтикалық химия курсы деп аталды.

2016 жылдың қазан айынан бастап фармацевтикалық химия курсын фарм.ғ.д., профессор Бисенбаев Э.М. басқарды. Э.М. Бисенбаевтің басшылығымен студенттер, магистрлер және докторанттар ғылыми-ізденіс жұмыстарға белсенді қатысты. 2015-2017 жылдары арасында «Фармацевт-аналитик» модулінің оқытушыларына дәрілік заттарды стандарттау тақырыбына дәрістер оқылды, және фармацевтикалық пәндер курсының ПОҚ БЖК курсы оқылды.

С.Ж. Асфендияров атындағы ҚазҰМУ ректорының 12.09.2017 жылғы № 496 бұйрығы бойынша фармацевтикалық химия, фармакогнозия және химия-токсикологиялық пәндер курстарын біріктіріп, химия-фармацевтикалық пәндер кафедрасы құрылды. Кафедра меңгерушісі болып Бошкаева А.К. тағайындалды.

Фармацевтикалық химия курсында 6 штаттық бірлік бар:

• Бошкаева А.К. – доцент, фарм.ғ.д., химия-фармацевтикалық пәндер кафедрасының меңгерушісі;
• Келимханова С.Е. – профессор, фарм.ғ.д.;
• Ахелова А.Л. – х.ғ.к., аға оқытушы;
• Тургумбаева А.А. – PhD, аға оқытушы;
• Токтыбекова А.А. – аға лаборант;
• Маханбетова А.А. – аға лаборант.

1. Курстың мақсаты: дәрілік заттардың физикалық және химиялық қасиеттері, оларды зерттеудің фармакопеялық әдістері жөнінде білім алушылардың түсінігін қалыптастыру, дәрілік заттарды фармацевтикалық талдау, әзірлеу, өндіру, сақтау және пайдалану сатыларында кәсіби дағдыларды игеру.

Аталған мақсатқа сүйене отырып, базалық және элективті пәндерді оқу барысында келесі міндеттер қарастырылады:

1. Фармацевтикалық химияның қолданбалы сипатына сәйкес курстың мақсаты химиялық және биологиялық ғылымдардың жалпы және нақты заңдары мен оларды қолдану тарихы негізінде дәрілік заттардың сапасын құруға және бағалауға арналған әдістемені ашу болып табылады.
2. Қолданбалы ғылым ретінде фармацевтикалық химияны дамытудағы жалпы теориялық тұжырымдамаларды жақсы түсіну үшін бағдарлама екі бөлімнен тұрады: «Фармацевтикалық химияның жалпы бөлігі» және «Фармацевтикалық химияның ерекше бөлігі». Фармацевтикалық химия пәнін – дәрілік заттарды зерттеудегі өзара қарым-қатынастарын жүзеге асыру – кәсіби проблемаларды шешуге мүмкіндік береді. Бағдарламаның жалпы бөлігінде фармацевтикалық химияны дамыту үшін қажетті әртүрлі дәрілік заттар ретінде жүйенің ерекшеліктері сипатталады. Бұл бөлім дәрі-дәрмектерді дамытудың даму тарихы, олардың сапасын бағалаудың жалпы принциптері, өндірілетін дәрілік заттарды алу, өндіру, талдау және қамтамасыз ету процесін ұйымдастырудың нысаны мен мазмұнын қарастырады.
3. Фармацевтикалық химия пәнін – есірткі заттарын зерттеудегі өзара қарым-қатынастарын жүзеге асыру – кәсіби проблемаларды шешуге мүмкіндік береді. Бағдарламаның жалпы бөлігінде фармацевтикалық химияны дамыту үшін қажетті әртүрлі дәрілік заттар ретінде жүйенің ерекшеліктері сипатталады. Бұл бөлім дәрі-дәрмектерді дамытудың даму тарихы, олардың сапасын бағалаудың жалпы принциптері, өндірілетін дәрілік заттарды алу, өндіру, талдау және қамтамасыз ету процесін ұйымдастырудың нысаны мен мазмұнын қарастырады.
4. Фармацевтикалық химия бағдарламасының арнайы бөлігінде дәрілік заттардың номенклатурасына, олардың өндіріс көздеріне бейімделу, кәсіптік дүниетаным қалыптастыру үшін қажет болатын топтар мен жеке дәрілік заттар көрсетіледі. «Фармацевтикалық химияның арнайы бөлімі» бөлімінде дәрілік заттардың жіктелуі дәрі-дәрмектердің сапасын бағалауда көп жақты көзқарас үшін қажетті түсініктерді қамтамасыз ететін фармакологиялық әсерін ескере отырып, химиялық принцип негізінде құрастырылған. Бұл принцип фармацевтикалық химияның қолданбалы сипатына сәйкес келеді.
5. Дәрілік органикалық емес заттар дәрілік заттардың жалпы жіктеу жүйесінің бірыңғай бөлімі ретінде ұсынылады, ол сапаны бағалауда тән және өзара байланысты әдістер мен талдау әдістеріне ие. Осы бөлімдегі дәрілік заттарды топтастыру Д.И.Менделеев кестесінде көрсетілген элементтердің заңдылықтарын зерттеуді емес, сонымен қатар осы заңдылықтардың тұтастық қабылдауын бейорганикалық сипаттағы дәрілік заттардың сапасын бағалау мәселелерін шешуге мақсатты көзқарас негізінде қарастырады. Дәрілерді мерзімді жүйе топтарының элементтері емес, олардың қосылыстары арқылы біріктіру химиялық құрамы туралы осы идеяны қолданумен тұтастай алғанда нақты түсінік береді.
6. Органикалық табиғаттың дәрілік заттары химиялық құрылымның ерекшеліктеріне қарай топтастырылады, бұл сапа талаптарына жауап беретін ең маңызды сипаттамаларды қорытуға мүмкіндік береді. Табиғи дәрілік заттар осы табиғи қосылыстарды кешенді зерттеу нәтижесінде алынған синтетикалық аналогтарымен топтастырылған. Бұл дәрі-дәрмектерді құрудың тарихи әдістерінің маңыздылығын, қауіпсіздіктің деңгейін болжау және талдау әдістерін таңдаудың маңыздылығын көрсетеді.
7. Дәрілік заттардың белгілі бір тобын құру және дамыту бірнеше қосылыстардың көмегімен қарастырылады. Студенттің назарын жекелеген құрылымдық ерекшеліктерімен сипатталатын заттардың тобын зерттеуге бірыңғай көзқараста шоғырландырады.
8. Бағдарламаның мазмұнын іріктеу негізгі химиялық, медициналық және биологиялық және арнайы пәндермен ықпалдасу негізінде жүзеге асырылды.

Дублин дескрипторлары бойынша білім берудің қорытындысы:

Білім мен түсіністік (зерттелген аймақта білім мен түсінушілікті көрсетеді):

• Фармацевтикалық талдаудың пәні мен міндеттері, оны ұйымдастыру және жүргізу тәртібі мен принциптері; Фармацевтикалық талдауда қолданылатын физикалық, химиялық және физика-химиялық әдістер;
• дәрілік заттардың сапасын бақылау үшін қолданылатын жалпы фармакопеялық зерттеу әдістері;
• дәрілік заттардың қазіргі номенклатурасы және жіктелуі;
• химиялық құрылымның дәрілік препараттардың фармакологиялық белсенділігімен, жаңа биологиялық активті қосылыстардың өндірісінің негізінде жатқан өзара байланысы;
• сапа талаптарын қалыптастыратын дәрілік заттарды алудың көздері мен әдістері (көзі, аралық, аралас өнімдері және басқа сапа көрсеткіштері);

· Дәрілік заттардың физикалық және химиялық қасиеттері, талдау әдістерін, мөлшерлеу формасын, тұрақтылық пен сақтау жағдайларын анықтайтын анықтамалар.

Білім мен түсінікті қолдану (кәсіби деңгейде білімдер мен түсініктерді қолданады):

• Дәрілік препараттарды сапасын бақылау, әзірлеу, өндіру, сақтау және пайдалану кезеңдерінде фармацевтикалық талдаудың барлық түрлерін жүргізеді;
• дәрілік заттардың тазалығын және сандық анықтауын анықтау, талдау үшін заманауи физика-химиялық (аспаптық) әдістерді қолданады.

Түсінігін қалыптастыру (аргументтерді қалыптастырады және зерттелген аймақтағы мәселелерді шешеді):

• фармацевтикалық талдаудың нақты нәтижесі мен қабылдау, өндіру, сақтау және шығару кезеңдерінде дәрілік заттардың сапасы бойынша нормативтік құжаттардың қажеттіліктері арасындағы себеп-салдарлық байланысы.

Оқу дағдылары, оқуға қабілеті (әлеуметтік, этикалық және ғылыми көзқарастарды ескере отырып, пікір қалыптастыру үшін ақпаратты жинайды және интерпретациялайды):· дәрілік заттардың сапасы мен қауіпсіздігін бақылау үшін нормативтік-техникалық құжаттамамен жұмыс істеу қабілетін көрсетеді;· өз зертханалық жұмысының нәтижелерін түсіндіреді және дәрілік заттардың сапасы бойынша нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес пікір береді;· ғылыми фармацевтикалық және медициналық әдебиеттермен жұмыс істеу мүмкіндігін, сондай-ақ зерттеу тақырыбы бойынша отандық және шетелдік тәжірибені бағалайды.

Коммуникативті қабілеттер (ақпарат, идеялар, мамандарға да, мамандарға да қатысты мәселелерді шешеді:• дәрілік заттардың сапасын бақылау бойынша зерттеулердің нәтижелерін ұсынады;• дәрілік заттардың нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкестігі туралы мамандар мен жұртшылықты хабардар етуге дайын;• Нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес дәрі-дәрмектердің сапасына сәйкес келмеген жағдайда проблемаларды шешу үшін идеяларды әкелуге дайын.